Kanker vaker doodsoorzaak bij Nederlanders met intellectuele beperking

maart 2022 Beter Leven

Een nieuwe studie van Nijmeegse onderzoekers bekeek in de Nederlandse populatie of mensen met een intellectuele beperking (‘intellectual disability’, ID) vaker overlijden aan kanker, in vergelijking met de algemene populatie. Eerder werden al zorgen geuit over uitgestelde kankerscreenings bij mensen met ID, wat zou kunnen resulteren in verlate behandelingen met als gevolg een hogere overlijdenskans ten opzichte van mensen zonder ID. Resultaten van de studie werden onlangs gepubliceerd in het wetenschappelijke tijdschrift Cancer.

Voor deze vergelijking werden gegevens van ruim 12 miljoen Nederlanders gebruikt van 2015-2019, waarbij ID werd gezien bij 1,45% van de mensen. Met behulp van de overlijdensregistratie werd de doodsoorzaak bepaald. Hiermee werden de verschillen bepaald tussen het aantal overlijdens van mensen met ID en zonder ID.

Meer kankergerelateerde overlijdens bij mensen met ID

In deze tijdsperiode overleden 11.102 Nederlanders met ID die waren opgenomen in deze studie. Hiervan was 21,7% overleden als gevolg van kanker. In de algemene populatie werden 730.405 overlijdens gezien waarvan er 31,2% kankergerelateerd waren. Bij mensen met ID werd kanker ongeveer 1,5 keer vaker als oorzaak aangewezen in vergelijking met de algemene populatie. Dit verschil was het grootst onder jonge mensen, waar relatief meer kankergerelateerde overlijdens werden gezien wanneer iemand een intellectuele beperking had.

Kankers die relatief vaak tot overlijden leidden bij mensen met ID waren onder meer kankersoorten die in het nationale screeningprogramma zijn opgenomen (darmkanker, borstkanker en baarmoederhalskanker) en kankers aan het verteringsstelsel. Daarnaast was blaaskanker twee keer zo vaak de oorzaak van overlijden bij mensen met ID ten opzichte van mensen zonder ID. Bij kankers waarvan de oorsprong onduidelijk was, was dit bijna 2,5 keer zo vaak de oorzaak van overlijden.

Mogelijk problemen met kankerscreening bij ID

De onderzoekers concluderen uit hun studie dat bij Nederlanders met een intellectuele beperking kanker ongeveer 1,5 keer vaker de oorzaak is van overlijden, in vergelijking met de algemene populatie. Zij denken dat dit mogelijk komt door ongelijkheid in screening en verminderde kankerzorg bij mensen met ID. Mensen met ID vinden het waarschijnlijk lastiger om mee te doen met kankerscreeningsonderzoeken dan de gemiddelde persoon. Uit de studie bleek dan ook dat mensen met ID ook een hogere overlijdenskans vertonen bij kankers die in het nationale screeningsprogramma zijn opgenomen, ten opzichte van de algemene populatie. Verder onderzoek is nodig om deze vermoedens te bevestigen en hulpmiddelen te ontwikkelen waardoor dit overlijdensrisico verlaagd kan worden voor mensen met een intellectuele beperking.

Bron

Cuypers M, Schalk BWM, Boonman AJN, et al. Cancer-related mortality among people with intellectual disabilities: A nationwide population-based cohort study. Cancer 2022;128:1267-74.